Zaskroniec zwyczajny. Fot. Z. Gawron.
Zaskroniec zwyczajny
Zaskroniec (Natrix natrix L.) jest niejadowitym wężem, często spotykanym nad wodami, w lasach, na łąkach i mokradłach. Z tyłu głowy, na jej bokach, ma on charakterystyczne żółte plamy (tak zwane plamy skroniowe), od których właśnie pochodzi jego polska nazwa.
Zaskrońce mają okrągłe źrenice oczu, natomiast żmije – pionowe. Zaskrońce występują pospolicie w całym kraju. Najczęściej można je spotkać wtedy, gdy wygrzewają na słońcu. W kwietniu i maju odbywają się gody zaskrońców. Daje się wtedy zaobserwować w nasłonecznionych miejscach kłębowiska tych węży. Latem samice składają jaja, a młode wylęgają się po około dwóch miesiącach. Zaskroniec doskonale pływa i nurkuje – z tego powodu był nawet nazywany „wężem wodnym”. Żywi się głównie żabami, zjada również drobne gryzonie (na przykład myszy), rzadziej ryby, kijanki czy inne małe zwierzęta. Swoje ofiary połyka w całości. Zaskroniec nie jest niebezpieczny. Zaatakowany, gdy nie może uciec, udaje martwego i wydziela cuchnącą ciecz z gruczołów zlokalizowanych przy odbycie.
W dawnych czasach Bałtowie i Słowianie uważali, że zaskroniec jest świętym zwierzęciem. Jeszcze w XIX wieku na wsi trzymano zaskrońce w domu i stawiano dla nich miseczki z mlekiem. Wierzono również, że jeśli zaskroniec opuści dom to budynek wkrótce spłonie.
Zaskroniec zwyczajny jest objęty częściową ochroną gatunkową – nie wolno go ani zabijać, ani płoszyć.
