Wysoczyzna Elbląska od A do Z! | P jak pióropusznik strusi
Pióropusznik strusi (Matteuccia struthiopteris) to wieloletnia, bardzo efektownie wyglądająca paproć, spotykana w lasach łęgowych, nad strumieniami, potokami, na wilgotnych zboczach. Preferuje gleby próchnicze i zacienione miejsca. Jest to gatunek górski, rosnący głównie w Sudetach i Karpatach, z uwagi jednak na bardzo urozmaiconą rzeźbę Wysoczyzny Elbląskiej i specyficzny mikroklimat panujący na dnie głębokich dolin erozyjnych, występujący również na naszym terenie. Pióropusznik został uznany za gatunek wyróżniający florę Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej.
U paproci, jak i u innych paprotników (do których zaliczamy paprocie, skrzypy i widłaki) następuje przemiana pokoleń. Wyróżniamy sporofity, czyli pokolenie rozmnażające się przez zarodniki oraz wyrastające z zarodników drobne gametofity (inaczej nazywane przedroślami), z rodniami i plemniami, w których rozwijają się plemniki i komórki jajowe. Zapłodnienie odbywa się w obecności wody, po nim powstaje zygota, z której rozwija się nowy sporofit. Zarodnie mogą być zebrane w kupki na spodzie liści asymilacyjnych lub wyrastać na oddzielnych liściach zarodnionośnych. I właśnie ta druga sytuacja występuje u pióropusznika strusiego – ma on dwa rodzaje liści. Liście asymilacyjne (płonne) są jasnozielone, podwójnie pierzaste (podzielone na odcinki, a każdy z odcinków brzegi ma również podzielone na odcinki) o długości do 150 cm, bardzo dekoracyjne. Młode liście są zwinięte i przypominają swoim kształtem pastorał. Tworzą one lejek, z którego wyrastają krótsze (do 60 cm) liście zarodnionośne, początkowo zielonawe a później ciemnobrunatne, pierzaste, sztywne. Ich odcinki są wąskie, a ich podwinięte brzegi okrywają dojrzewające w okresie od sierpnia do października zarodniki. Liście asymilacyjne są nietrwałe, zasychają jesienią, natomiast liście zarodnionośne są zimotrwałe. Nazwa pióropusznika strusiego pochodzi właśnie od wyglądu liścia zarodnionośnego.
Na stanowiskach naturalnych pióropusznik strusi jest obecnie objęty częściową ochroną gatunkową (do 2014 roku był objęty ochroną ścisłą). Na Wysoczyźnie utworzono 2 rezerwaty przyrody w celu ochrony tej paproci: „Pióropusznikowy Jar” i „Dolina Stradanki”, ale można go spotkać również w lasach nad strumieniami poza terenem tych rezerwatów. Paproć ta często jest sadzona w ogrodach jako roślina ozdobna, ale hodując ją należy uważać, gdyż jest bardzo ekspansywna i może zagłuszyć inne gatunki.
Hanna Kruk, Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
Wysoczyzna Elbląska od A do Z! Zapraszamy do lektury:
A jak Abegg | A jak aster solny
B jak bielik | B jak Bażantarnia
D jak dzięcioł | D jak domy podcieniowe
E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności | E jak Elfrida
F jak flora wiosenna | F jak folwarki
G jak głazy narzutowe | G jak gody wiosenne
H jak Hoggo | H jak Huta Żuławska
J jak jeleń sika | J jak jaskółki
K jak kruszczyki | K jak krajobraz kulturowy
L jak lepiężnik | L jak lilia złotogłów
Ł jak Łęcze | Ł jak łuskiewnik
M jak miodunka | M jak marzanka wonna
N jak Natura 2000 | N jak Nadbrzeże
O jak orzesznica | O jak olsza
P jak pomniki przyrody | P jak pióropusznik strusi
R jak rezerwat przyrody | R jak rzekotka drzewna
S jak Szlak Kopernikowski |S jak szlaki rowerowe
Ś jak Święty Kamień | Ś jak śledziennica skrętolistna
