Fot. Marta Piekarska. Czosnek niedźwiedzi kwitnący w dolinie Grabianki
Wysoczyzna Elbląska od A do Z! | N jak Natura 2000
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne turystycznie wzgórza między Elblągiem a Tolkmickiem, stąd poświęcamy im nasz cykl „Poznaj Wysoczyznę Elbląską od A do Z!”. Partnerem cyklu jest Dziennik Elbląski.
N jak natura 2000
Natura 2000 to program tworzący sieć obszarów objętych ochroną przyrody na terenie Unii Europejskiej. Jego celem jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, uważanych za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Obszary te, wyznaczone we wszystkich państwach członkowskich, tworzą razem Europejską Sieć Ekologiczną Natura 2000. Mogą pokrywać się z miejscami objętymi innymi formami ochrony przyrody.
Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy ma na celu spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów.
Podstawą programu Natura 2000 są dwie unijne dyrektywy – dyrektywa ptasia, z 1979 roku, zastąpiona dyrektywą z roku 2009 oraz dyrektywa siedliskowa inaczej zwana habitatową z roku 1992.
Ciekawostką jest, że aż 20% powierzchni lądowej naszego kraju podlega programowi Natura 2000. Pokazuje to jak wielkie, przyrodnicze bogactwo posiada Polska i jak wielkie dziedzictwo wnosimy do europejskiej wspólnoty.
Doliny Erozyjne Wysoczyzny Elbląskiej
W granicach administracyjnych Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej znajduję się obszar Natura 2000 o nazwie Doliny Erozyjne Wysoczyzny Elbląskiej (PLH280029). Są to tereny objęte dyrektywą siedliskową, charakteryzujące się obecnością licznych, głęboko wciętych dolin, łączących się w większe doliny z ciekami, spływającymi w stronę krawędzi Wysoczyzny Elbląskiej – do Zalewu Wiślanego. Obszar ten wyróżnia się hipsometrycznie na tle sąsiadujących płaskich i równinnych regionów. Jest to efekt kilkakrotnie nasuwających się na tereny Polski lądolodów skandynawskich, które pozostawiały piaski, gliny czy głazy narzutowe. W ten sposób uformowane zostały rozmaite formacje terenu, typowo polodowcowe, w tym charakterystyczne dla tego krajobrazu wzniesienia górujące nad okolicą. Większość powierzchni pokrywają lasy liściaste. Dominują tu żyzne i kwaśne buczyny niżowe, w mniejszym stopniu grądy subatlantyckie. Wzdłuż strumieni wykształciły się wąskie pasy lasów łęgowych.
Rośliny niespotykane na niżu
Urozmaicona rzeźba terenu jest efektem erozji u schyłku plejstocenu, która spowodowała powstanie systemu cieków odprowadzających wody z obszaru Wysoczyzny Elbląskiej. Przez kolejne stulecia wody o bystrych nurtach żłobiły strome wąwozy, które następnie zostały podzielone, tworząc gęstą sieć deniwelacji terenu. Taka rzeźba terenu sprzyja występowaniu siedlisk dogodnych do wzrostu i rozwoju gatunków na niżu niespotykanych. Występują tu gatunki górskie i podgórskie, których próżno szukać w tej części kraju poza tym mezoregionem. Na terenie Parku stwierdzono występowanie gatunków takich jak np.: tojad dzióbaty Aconitum variegatum, czosnek niedźwiedzi Allium ursinum, olsza szara Alnus incana, świerząbek orzęsiony Chaerophylum hirsutum, lepiężnik biały Petasites albus, żebrowiec górski Pleurospermum austriacum, przetacznik górski Veromica montana. Takie skupienie gatunków górskich, jest największym na polskim Niżu po wschodniej stronie Wisły, a na szeroko ujmowanym Pomorzu ustępuje jedynie nagromadzeniu ich stanowisk w centralnej części Pojezierza Kaszubskiego.
Od wilka do bielika
Na obszarze tym stwierdzono występowanie sześciu gatunków „naturowych” zwierząt. Są to: wilk Canis lupus, wydra Lutra lutra, kumak nizinny Bombiba bombina, traszka grzebieniasta Triturus cristatus, minóg strumieniowy Lampetra planeri i ryba o mylnej nazwie koza pospolita Cobitis taenia. Na uwagę zasługuje występowanie orzesznicy Muscardinus avellanarius i popielicy Glis glis. Spośród występujących tu rzadkich gatunków ptaków na uwagę zasługują: bocian czarny Ciconia nigra, orlik krzykliwy Aquila pomarina, muchołówka białoszyja Ficedula albicollis oraz co raz licznieszy bielik Haliaeetus albicilla.
Marta Piekarska
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
Wysoczyzna Elbląska od A do Z! Zapraszamy do lektury:
A jak Abegg | A jak aster solny
B jak bielik | B jak Bażantarnia
D jak dzięcioł | D jak domy podcieniowe
E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności | E jak Elfrida
F jak flora wiosenna | F jak folwarki
G jak głazy narzutowe | G jak gody wiosenne
H jak Hoggo | H jak Huta Żuławska
J jak jeleń sika | J jak jaskółki
K jak kruszczyki | K jak krajobraz kulturowy
L jak lepiężnik | L jak lilia złotogłów
Ł jak Łęcze | Ł jak łuskiewnik
M jak miodunka | M jak marzanka wonna
N jak Natura 2000 | N jak Nadbrzeże
O jak orzesznica | O jak olsza
P jak pomniki przyrody | P jak pióropusznik strusi
R jak rezerwat przyrody | R jak rzekotka drzewna
S jak Szlak Kopernikowski |S jak szlaki rowerowe
Ś jak Święty Kamień | Ś jak śledziennica skrętolistna
U jak uszatka | U jak użytki ekologiczne
