Fot. Jolanta Zielińska. Aster solny jest halofitem tzn. rośliną słonolubną rozwijającą się na silnie zasolonym podłożu.
Wysoczyzna Elbląska od A do Z! | A jak aster solny
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne turystycznie wzgórza między Elblągiem a Tolkmickiem, stąd kontynuujemy nasz cykl „Poznaj Wysoczyznę Elbląską od A do Z!”. Partnerem cyklu jest Dziennik Elbląski.
A jak aster solny
W polskiej przyrodzie można natrafić na trzy rodzime gatunki astrów objęte ścisłą ochroną gatunkową: astra gawędkę – rosnącego na suchych murawach na niżu z wysoką zawartością wapnia, solnego – występującego głównie na wybrzeżu oraz alpejskiego – obecnego w Tatrach i Pieninach. Ponadto, w ogrodach często hoduje się różnorodne gatunki astrów pochodzące z Ameryki i Azji, które czasem samorzutnie rozprzestrzeniają się poza obszarami uprawy.
Kwitnie od wiosny do jesieni
Od kwietnia do października nad Zalewem Wiślanym w okolicy Tolkmicka można napotkać astra solnego (Aster tripolium) – roślinę o równowąskolancelowatych, dość mięsistych liściach. Jak inne gatunki z rodziny złożonych (np. złocienie, rumianki stokrotki) astry mają kwiatostany złożone z wielu drobnych kwiatów, w sposób, który powoduje, że kwiatostan wygląda jak kwiat. W wypadku astra solnego, wewnątrz koszyczka kwiatowego są żółtopomarańczowe rurkowate kwiaty, a na zewnątrz: języczkowate, liliowofioletowe do białych. Inną cechą wyróżniającą astra solnego są sztywne łodygi (potrzebne do magazynowania wody). Jako roślina dwuletnia w pierwszym roku aster wytwarza różyczkę liści, w drugim pędy z kwiatostanami. Nasiona astra solnego rozsiewane są głównie przez wiatr.
Słonolubna piękność
Aster solny jest także halofitem (słonoroślem), tzn. rośliną słonolubną rozwijającą się na silnie zasolonym podłożu. Słonorośla występują na świecie zarówno na stanowiskach mokrych (mokradła), jak i suchych (pustynie, półpustynie). Aster, jak i inne halofity, jest przystosowany do takich siedlisk: gromadzi wodę w mięsistych organach (liściach, łodydze) i jest w stanie wydalać nadmiar soli przez gruczoły wydzielnicze. Na polskim wybrzeżu Bałtyku aster solny rośnie głównie na nasłonecznionych stanowiskach w obrębie płaskich odcinków brzegu morskiego, na brzegach rzek i kanałów, znajdujących się w obszarze wpływu wód morskich i również na zasolonych brzegach wód śródlądowych.
Podlega ścisłej ochronie
Aster solny od 2004 roku objęty jest ochrona gatunkową. W Polskiej Czerwonej Liście Roślin (jeden z wykazów gatunków zagrożonych wyginięciem) został uznany za gatunek narażony z uwagi na silnie pofragmentowany obszar występowania i niewielką liczbę stanowisk (stanowiska na polskim wybrzeżu w województwie zachodniopomorski pomorskim i warmińsko-mazurskim, właśnie na brzegu Zalewu Wiślanego przy Wysoczyźnie Elbląskiej oraz rzadko w centralnej i wschodniej części kraju), a także obserwowane zmniejszanie się powierzchni i jakości siedlisk oraz liczby stanowisk. Zagrożenie tej rośliny wynika głównie z różnych form antropopresji takich jak osuszanie solnisk, umacnianie i zabudowa brzegów oraz brak zasilania wodami słonymi. Innym zagrożeniem jest zarastanie solnisk przez bardziej ekspansywne gatunki, szczególnie trawy. Aby zachować ten gatunek w Polsce, konieczne jest prowadzenie ochronny czynnej, czyli aktywnych działań w tym np. wykaszanie traw.
Hanna Kruk, Kamil Zimnicki
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
Wysoczyzna Elbląska od A do Z! Zapraszamy do lektury:
A jak Abegg | A jak aster solny
B jak bielik | B jak Bażantarnia
D jak dzięcioł | D jak domy podcieniowe
E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności | E jak Elfrida
F jak flora wiosenna | F jak folwarki
G jak głazy narzutowe | G jak gody wiosenne
H jak Hoggo | H jak Huta Żuławska
J jak jeleń sika | J jak jaskółki
K jak kruszczyki | K jak krajobraz kulturowy
L jak lepiężnik | L jak lilia złotogłów
Ł jak Łęcze | Ł jak łuskiewnik
M jak miodunka | M jak marzanka wonna
N jak Natura 2000 | N jak Nadbrzeże
O jak orzesznica | O jak olsza
P jak pomniki przyrody | P jak pióropusznik strusi
R jak rezerwat przyrody | R jak rzekotka drzewna
S jak Szlak Kopernikowski |S jak szlaki rowerowe
Ś jak Święty Kamień | Ś jak śledziennica skrętolistna
