Zatoka Elbląska | Fot. Archiwum PKWE
Wysoczyzna Elbląska od A do Z! | Z jak Zatoka Elbląska
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne turystycznie wzgórza między Elblągiem a Tolkmickiem, stąd poświęcamy im nasz cykl „Poznaj Wysoczyznę Elbląską od A do Z!”. Partnerem cyklu jest Dziennik Elbląski.
Zatoka Elbląska to leżąca najbliżej Elbląga, a jednocześnie najbardziej na południe wysunięta część Zalewu Wiślanego. Jest to obszar cenny przyrodniczo, szczególnie dla ptaków. Z tego też powodu w 1991 roku powstał tutaj rezerwat przyrody „Zatoka Elbląska”, który swoim zasięgiem, poza wodami Zatoki, obejmuje także fragment tzw. Złotej Wyspy (stanowiącej północną cześć Wyspy Nowakowskiej) z kompleksem szuwarów, zarośli, łąk i oczkiem wodnym. Na polskiej części Zalewu Wiślanego, wliczając w to właśnie Zatokę Elbląską, ustanowiono 2 obszary sieci Natura 2000 – zgodnie z tzw. dyrektywą ptasią (Obszar Natura 2000 „Zalew Wiślany”) i dyrektywą siedliskową (Obszar Natura 2000 „Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana”).
Zalew Wiślany jest specyficznym zbiornikiem: płytkim i o słonawej wodzie. Niskie zasolenie wód oznacza, że żyją tutaj zarówno ryby morskie (śledź, stornia, dorsz), słodkowodne (karaś, miętus, krąp) jak i te, które można napotkać w obu typach wód (leszcz, okoń, sandacz, szczupak). Zalew jak wspomniano, jest zbiornikiem płytkim o średniej głębokości 2,7 metra, a sama Zatoka ma przeciętą głębokość zaledwie 1 metra. Oznacza to, że po pierwsze, może tutaj bujnie rozwijać się roślinność wodna i szuwarowa, w tym gatunki chronione (grzybienie białe, grążel żółty, grzybieńczyk wodny oraz salwinia pływająca). Po drugie, płytkie wody Zalewu, łatwo ulegają spiętrzeniu w sytuacji, gdy wieją wiatry z północy i północnego wschodu, tym samym zmienia się poziom wód Zatoki Elbląskiej i może pojawić się zjawisko cofki (wody Zalewu są wpychane przez rzekę Elbląg aż do Drużna).
Zatoka Elbląska jest ważną ostoją ptaków wodno-błotnych. Gniazduje tutaj około 90 gatunków ptaków, a w okresie migracji stwierdzono obecność ponad 220 gatunków. Prawie wszystkie ptaki są chronione. W trzcinach bytują między innymi: trzciniak, trzcinniczek, brzeczka, wąsatka, rokitniczka i potrzos. W zaroślach łozowych i olchowych gniazdują np. słowik szary, dziwionia czy podróżniczek. Na wodach Zatoki Elbląskiej można zobaczyć praktycznie wszystkie krajowe gatunki mew, kaczek i perkozów, gęgawę, rybitwę rzeczną i czarną, kormorana, czaplę siwą i białą. Nad Zatokę przylatują także bielik i błotniak stawowy. W okresie wiosennych i jesiennych migracji można tutaj zaobserwować stada gęsi zbożowych, gęsi białoczelnych a także inne ptaki migrujące: krakwę, bielaczka, biegusy, brodźca, sieweczki, myszołowa i wiele innych.
Celem utworzenia rezerwatu przyrody „Zatoka Elbląska” było (i nadal jest) „zachowanie bogatej i zróżnicowanej fauny ptaków wodno-błotnych oraz ich siedlisk”. Rezerwat ten ma łączną powierzchnię 830,71 ha. Na jego terenie obowiązują liczne zakazy, w tym zakaz przebywania poza wyznaczonymi szlakami (nie dotyczy on pracowników Urzędu Morskiego czy zawodowych rybaków), zanieczyszczania wody i terenu, kąpieli oraz uprawiania sportów wodnych. W rejonie Rangór znajduje się ścieżka przyrodnicza „Ptasi Raj”, z czatownią do obserwacji ptaków, zlokalizowana częściowo już na terenie rezerwatu „Zatoka Elbląska”, skąd można podziwiać piękno przyrody.
Hanna Kruk,
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
Wysoczyzna Elbląska od A do Z! Zapraszamy do lektury:
A jak Abegg | A jak aster solny
B jak bielik | B jak Bażantarnia
D jak dzięcioł | D jak domy podcieniowe
E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności | E jak Elfrida
F jak flora wiosenna | F jak folwarki
G jak głazy narzutowe | G jak gody wiosenne
H jak Hoggo | H jak Huta Żuławska
J jak jeleń sika | J jak jaskółki
K jak kruszczyki | K jak krajobraz kulturowy
L jak lepiężnik | L jak lilia złotogłów
Ł jak Łęcze | Ł jak łuskiewnik
M jak miodunka | M jak marzanka wonna
N jak Natura 2000 | N jak Nadbrzeże
O jak orzesznica | O jak olsza
P jak pomniki przyrody | P jak pióropusznik strusi
R jak rezerwat przyrody | R jak rzekotka drzewna
S jak Szlak Kopernikowski |S jak szlaki rowerowe
Ś jak Święty Kamień | Ś jak śledziennica skrętolistna
U jak uszatka | U jak użytki ekologiczne
W jak Wysoczyzna | W jak Wigilia ze strzyżykiem
Z jak zaskroniec | Z jak Zatoka Elbląska
